Wybór między giełdą amerykańską a GPW to jedna z pierwszych decyzji, przed którą staje inwestor. To nie jest akademicka dyskusja – to decyzja, która wpływa na twoje koszty, podatki i dostępność spółek. W tym artykule powiem ci, co faktycznie działa w praktyce, a nie tylko teoretyczne zalety i wady.

GPW: Twój domowy rynek

GPW to główna giełda w Polsce, na której notowane są polskie spółki. Jeśli dopiero zaczynasz, to prawdopodobnie najlepsze miejsce na start.

Dlaczego GPW na start?

Bliskość i znajomość

GPW jest "blisko" – wszystkie spółki są polskie, więc łatwiej zrozumieć ich biznes. Raporty są po polsku, co ułatwia analizę fundamentalną. Nie musisz tłumaczyć SEC filings ani czytać raportów po angielsku.

Niższe koszty

Koszty inwestowania na GPW są niższe:

  • Prowizje – zwykle 0,1-0,3% wartości transakcji (vs 0,1-0,5% w USA)
  • Brak opłat za dostęp – nie płacisz za dostęp do rynku
  • Brak spreadu walutowego – wszystko w złotych

Przykład kosztów:

  • Transakcja 10 000 zł na GPW: prowizja 20-30 zł
  • Transakcja 10 000 zł w USA: prowizja 20-50 zł + spread walutowy 50-100 zł = 70-150 zł

Prostsze rozliczenia podatkowe

Rozliczenie podatkowe jest prostsze:

  • PIT-38 – jeden formularz dla wszystkich transakcji
  • Brak podwójnego opodatkowania – nie musisz rozliczać podatku w dwóch krajach
  • Automatyczne pobieranie podatku – broker pobiera podatek automatycznie

Dostępność

GPW jest łatwo dostępna:

  • Większość polskich brokerów oferuje dostęp do GPW
  • Niskie minimum wpłaty – zwykle 1000-5000 zł
  • Proste otwarcie konta – bez dodatkowych formalności

Wady GPW (Prawda o rynku)

Mniejsza płynność

GPW ma mniejszą płynność niż giełdy amerykańskie:

  • Mniej transakcji – mniej ofert kupna/sprzedaży
  • Większy spread – różnica między ceną kupna a sprzedaży może być większa
  • Wolniejsze realizacje – zlecenia mogą być realizowane wolniej, szczególnie na małych spółkach

Przykład: Na GPW możesz mieć problem z wyjściem z pozycji na małej spółce (sWIG80) – spread może być 2-3%, co zjada zysk. W USA na głównych spółkach spread jest minimalny (0,01-0,05%).

Mniejszy wybór spółek

GPW oferuje mniejszy wybór spółek:

  • Około 400 spółek (vs tysiące w USA)
  • Mniej sektorów – niektóre branże są słabo reprezentowane (np. technologia)
  • Mniejsze spółki – mniej globalnych gigantów

Mniejsza zmienność

GPW ma mniejszą zmienność:

  • Mniejsze wahania kursów – mniej okazji do szybkich zysków (dla traderów to wada, dla inwestorów zaleta)
  • Wolniejszy wzrost – spółki rosną wolniej niż w USA
  • Mniej spekulacji – mniej okazji dla traderów

Giełda amerykańska: Globalny rynek

Giełdy amerykańskie (NYSE, NASDAQ) to największe rynki na świecie, na których notowane są tysiące spółek z całego świata. To rynki o największej płynności i największym wyborze spółek.

Dlaczego USA?

Ogromna płynność

Giełdy amerykańskie mają największą płynność na świecie:

  • Miliardy transakcji dziennie – łatwo kupić/sprzedać akcje
  • Mały spread – różnica między ceną kupna a sprzedaży jest minimalna (0,01-0,05% na głównych spółkach)
  • Szybkie realizacje – zlecenia są realizowane natychmiast

Przykład: Na Apple (AAPL) możesz kupić/sprzedać miliony akcji bez wpływu na cenę. Na GPW na małej spółce możesz mieć problem z wyjściem z pozycji 10 000 zł.

Ogromny wybór spółek

Giełdy amerykańskie oferują tysiące spółek:

  • Tysiące spółek – od małych startupów po globalne giganty
  • Wszystkie sektory – technologia, finanse, konsumpcyjne, energetyka itp.
  • Globalne spółki – Apple, Microsoft, Amazon, Google, Tesla itp.

Większa zmienność

Giełdy amerykańskie mają większą zmienność:

  • Większe wahania kursów – więcej okazji do zysków (i strat)
  • Szybszy wzrost – spółki technologiczne rosną szybciej
  • Więcej spekulacji – więcej okazji dla traderów

Dywersyfikacja walutowa

Inwestowanie w USA to dywersyfikacja walutowa:

  • Dolary amerykańskie – silna waluta, mniej podatna na inflację
  • Ochrona przed osłabieniem złotego – jeśli złoty słabnie, twoje akcje w dolarach zyskują na wartości

Przykład: Jeśli złoty osłabi się o 10% względem dolara, a twoje akcje w USA rosną o 5%, w złotych zarabiasz 15% (5% wzrost + 10% osłabienie złotego).

Dostęp do globalnych gigantów

Masz dostęp do największych spółek świata:

  • Technologia – Apple, Microsoft, Amazon, Google, Meta
  • Finanse – JPMorgan, Bank of America, Goldman Sachs
  • Konsumpcyjne – Coca-Cola, McDonald's, Nike
  • Energetyka – Exxon, Chevron, NextEra Energy

Wady giełdy amerykańskiej (Prawda o kosztach)

Wyższe koszty

Koszty inwestowania w USA są wyższe:

  • Prowizje – zwykle 0,1-0,5% wartości transakcji
  • Opłaty za dostęp – niektóre brokerzy pobierają opłaty za dostęp do rynku amerykańskiego
  • Spread walutowy – musisz wymieniać złote na dolary (spread 0,5-1%)

Przykład kosztów:

  • Transakcja 10 000 zł w USA: prowizja 20-50 zł + spread walutowy 50-100 zł = 70-150 zł
  • Transakcja 10 000 zł na GPW: prowizja 20-30 zł = 20-30 zł

Skomplikowane rozliczenia podatkowe

Rozliczenie podatkowe jest bardziej skomplikowane:

  • Formularz W-8BEN – musisz wypełnić, aby uniknąć podwójnego opodatkowania (co 3 lata)
  • PIT-38 – musisz rozliczyć transakcje w Polsce
  • Kursy walutowe – musisz przeliczać transakcje na złote (kurs NBP z dnia transakcji)

Bariera językowa

Bariera językowa może być problemem:

  • Raporty po angielsku – wymagają znajomości języka
  • Wiadomości po angielsku – trudniej śledzić wiadomości rynkowe
  • Analizy po angielsku – trudniej znaleźć polskie analizy

Ryzyko walutowe

Ryzyko walutowe jest większe:

  • Wahania kursu USD/PLN – mogą wpływać na zyski/straty
  • Koszty wymiany waluty – spread walutowy zwiększa koszty
  • Trudniejsze planowanie – trudniej przewidzieć rzeczywiste zyski/straty

Przykład: Jeśli kupisz akcje za 1000 USD (4000 zł przy kursie 4,00), a kurs spadnie do 3,80, twoja pozycja w złotych spadnie o 5% (200 zł), nawet jeśli cena akcji się nie zmieniła.

Porównanie kosztów (Prawdziwe liczby)

Koszty transakcji

Element GPW USA
Prowizja 0,1-0,3% 0,1-0,5%
Opłata za dostęp Brak Czasami
Spread walutowy Brak 0,5-1%
Minimalna prowizja 2-5 zł 1-5 USD

Przykład transakcji 10 000 zł:

  • GPW: prowizja 20-30 zł = 20-30 zł
  • USA: prowizja 20-50 zł + spread walutowy 50-100 zł = 70-150 zł

Różnica: 50-120 zł na transakcję. Jeśli handlujesz często, to może być znaczące.

Koszty podatkowe

Element GPW USA
Podatek od zysków 19% 19% (w Polsce)
Podatek w USA Brak 0% (z formularzem W-8BEN)
Rozliczenie PIT-38 PIT-38 + W-8BEN
Złożoność Prosta Średnia

W-8BEN musisz wypełnić co 3 lata, aby uniknąć podwójnego opodatkowania. To nie jest skomplikowane, ale wymaga pamięci.

Którą giełdę wybrać? (Praktyczne rekomendacje)

Wybór zależy od twojego stylu inwestowania, celów i dostępnego kapitału. Oto rekomendacje dla różnych sytuacji:

Dla początkujących: GPW

GPW jest lepsza dla początkujących, ponieważ:

  • Prostsze rozliczenia – mniej formalności podatkowych
  • Niższe koszty – mniej opłat, brak spreadu walutowego
  • Znajomość rynku – łatwiej zrozumieć polskie spółki
  • Mniejsza zmienność – mniejsze ryzyko dla początkujących
  • Brak bariery językowej – wszystko po polsku

Zacznij od GPW, naucz się podstaw inwestowania, a potem rozważ ekspansję na rynki zagraniczne.

Dla zaawansowanych: Oba rynki

Zaawansowani inwestorzy powinni korzystać z obu rynków:

  • GPW – dla polskich spółek, dywidend, stabilności
  • USA – dla globalnych gigantów, technologii, dywersyfikacji

Dywersyfikacja między rynkami zmniejsza ryzyko i zwiększa możliwości zysku.

Dla długoterminowych inwestorów: Oba rynki

Długoterminowi inwestorzy powinni korzystać z obu rynków:

  • GPW – dla polskich spółek dywidendowych, stabilności
  • USA – dla globalnych gigantów, wzrostu, dywersyfikacji

Portfel złożony z obu rynków daje najlepszą dywersyfikację i potencjał zysku.

Dla traderów: USA

USA są lepsze dla traderów, ponieważ:

  • Większa płynność – łatwiej kupić/sprzedać
  • Większa zmienność – więcej okazji do zysków
  • Większy wybór – więcej spółek do handlowania
  • Szybsze realizacje – zlecenia są realizowane natychmiast

Praktyczne wskazówki

Jak zacząć na GPW?

Krok 1: Wybierz brokera

Wybierz polskiego brokera, który oferuje dostęp do GPW. Sprawdź prowizje, minimum wpłaty i jakość platformy.

Krok 2: Otwórz konto

Otwórz konto maklerskie – proces jest prosty, wymaga weryfikacji tożsamości.

Krok 3: Wpłać środki

Wpłać środki na konto – minimum zwykle 1000-5000 zł.

Krok 4: Zacznij inwestować

Zacznij od solidnych spółek z WIG20 – PKN Orlen, PKO Bank Polski, KGHM itp.

Jak zacząć w USA?

Krok 1: Wybierz brokera

Wybierz brokera, który oferuje dostęp do rynków amerykańskich. Sprawdź prowizje, opłaty za dostęp i kursy walutowe.

Krok 2: Otwórz konto

Otwórz konto maklerskie – proces może być bardziej skomplikowany niż na GPW.

Krok 3: Wypełnij formularz W-8BEN

Wypełnij formularz W-8BEN, aby uniknąć podwójnego opodatkowania w USA. Musisz to zrobić co 3 lata.

Krok 4: Wpłać środki

Wpłać środki na konto – musisz wymienić złote na dolary (spread walutowy).

Krok 5: Zacznij inwestować

Zacznij od solidnych spółek – Apple, Microsoft, Amazon itp.

Uwaga: Inwestowanie w USA wymaga więcej formalności i kosztów. Upewnij się, że rozumiesz wszystkie koszty i obowiązki przed rozpoczęciem.

Pro tipy od praktyka

⚡ Rzeczywistość vs teoria

W książkach przeczytasz, że oba rynki są równie dobre. W praktyce GPW jest lepsza dla początkujących – prostsze rozliczenia, niższe koszty, brak bariery językowej. USA są lepsze dla zaawansowanych – większa płynność, większy wybór, większa zmienność.

💰 Koszty

Pamiętaj o prowizjach, spreadzie walutowym i podatku Belki (19%). Jeśli często handlujesz w USA, koszty mogą zjeść cały zysk. Długoterminowe trzymanie zmniejsza koszty.

⚠ Pułapki

  • Nie inwestuj wszystkiego w jeden rynek – dywersyfikuj między GPW a USA
  • Nie ignoruj kosztów – spread walutowy może zjeść zysk
  • Nie zapominaj o W-8BEN – musisz wypełnić co 3 lata

Podsumowanie

Wybór między GPW a giełdą amerykańską zależy od twojego stylu inwestowania, celów i dostępnego kapitału. GPW jest lepsza dla początkujących – prostsze rozliczenia, niższe koszty, znajomość rynku. Giełda amerykańska jest lepsza dla zaawansowanych – większa płynność, większy wybór, większa zmienność.

Kluczowe różnice:

Aspekt GPW USA
Płynność Średnia Bardzo wysoka
Wybór spółek Około 400 Tysiące
Koszty Niższe Wyższe
Rozliczenia Prostsze Bardziej skomplikowane
Bariera językowa Brak Jest
Ryzyko walutowe Niskie Wyższe

Rekomendacje:

  • Początkujący: Zacznij od GPW
  • Zaawansowani: Korzystaj z obu rynków
  • Długoterminowi: Portfel z obu rynków
  • Traderzy: USA dla większej płynności i zmienności

Pamiętaj: Nie ma jednej "właściwej" giełdy. Wybierz tę, która pasuje do twojego stylu, celów i możliwości. Dywersyfikacja między rynkami zmniejsza ryzyko i zwiększa możliwości zysku. Najważniejsze to zacząć inwestować – niezależnie od wybranej giełdy, systematyczne inwestowanie w solidne spółki przynosi zyski w długim terminie.