Prostym językiem o opcjach na GPW
O trudnych sprawach trzeba mówić wprost, więc zawiadamiam, iż Gruby portfel przeszedł w fazę strat. Seria lipcowa przypieczętowała kiepską passę dla portfela, który stracił 15,32% i jest po niej wart 1799,96 zł, czyli ok. 90% jego początkowej wartości. Na wynik ten złożyły się z jednej strony niekorzystne warunki rynkowe, a z drugiej moje błędy w zakresie zarządzania ryzykiem. Mam nadzieję, że z jednych i drugich będziemy w stanie się czegoś nauczyć i wyciągnąć wnioski.
Na początek informacja najważniejsza – dom maklerski w końcu zmienił swoje stanowisko i uznał reklamację inwestora, o którym pisałem w ostatnim tekście. Transakcja została anulowana [*komentarz do edycji na końcu wpisu], zobowiązanie wobec domu maklerskiego również, a saldo rachunku przywrócone do poziomu sprzed zawarcia transakcji.
W tym miejscu chcę podkreślić, że jest to nasz wspólny sukces. Jeszcze do czwartku biuro maklerskie stało na stanowisku, że czytelnik bloga musi uregulować zobowiązanie w kwocie przewyższającej 21 tysięcy złotych. Dzięki wpisowi na blogu, jego publikacji na Wykop.pl, a następnie nagłośnieniu całej sprawy przez Parkiet.com, ktoś poszedł po rozum do głowy i uznał, że faktycznie zlecenie to nie powinno było trafić na rynek. Dziękuję wszystkim, którzy udostępniali poprzedni wpis i podawali go dalej. Z pewnością miało to przesądzający wpływ na zakończenie tej historii. Niezależnie więc od tego, czy instytucje nadzorujące rynek zajęłyby się tą sprawą w taki czy inny sposób, to zaangażowanie czytelników i sympatyków bloga pomogło uchronić inwestora przed bardzo dotkliwymi konsekwencjami.
Przyzwyczajeni jesteśmy, że w nawet najgorszej sytuacji można uciąć stratę. Chociażby była ona głęboka i wielokrotnie większa niż oczekiwany przez nas zysk, można wyeliminować ryzyko, że będzie ona jeszcze większa. Z kolei czytelnicy tego bloga powinni być przyzwyczajeni do tego, że w przypadku opcji wiele rzeczy nie wygląda tak samo, jak na rynku akcji. Co więcej, działając przeciwnie do logiki, jaką kierują się inwestorzy z rynku kasowego, można zarabiać na opcjach całkiem spore pieniądze. Tak właśnie jest w opisywanej sytuacji.
Napisał do mnie w tym tygodniu inwestor, którego pozycja znalazła się w bardzo niekorzystnej sytuacji. Okazało się bowiem, że korzystając z istniejącej korekty wystawił on na opcjach czerwcowych credit spread. Wystawił put spread 2375/2400, sądząc że rynek nie spadnie już dużo niżej i indeks Wig20 niebawem zacznie rosnąć. Co ważne, transakcji dokonał w dniu 29 maja w chwili, gdy indeks znajdował się na poziomie 2440 pkt. Poniżej przedstawiona jest sytuacja rynkowa, którą znamy w dniu dzisiejszym:
Maj zdecydowanie nie był dobrym miesiącem dla Grubego portfela. Zrealizował się scenariusz rynkowy, którego stosowana strategia najbardziej nie lubi. To w połączeniu z moim brakiem reakcji przesądziło o wystawieniu się na duże ryzyko rynkowe. Ostatecznie wyszło słabo, choć mogło zakończyć się dużo gorzej. Ta wpadka z pewnością będzie dobrą okazją do poznania tej ciemniejszej strony wystawiania opcji.
Na marginesie chcę Wam powiedzieć, że już w najbliższy poniedziałek odbędzie się webinar, na którym oprócz inwestowania na rynku akcji, poruszę również kwestie związane z opcjami. Więcej szczegółów znajdziecie na blogu Humanisty, ale zapewniam, że będzie to dobrze wykorzystany czas.
Jest to pierwszy stratny miesiąc i jednocześnie najgorszy miesięczny wynik, jaki zanotowała strategia. Zmaterializowało się ryzyko, którego bardzo chciałem uniknąć. Ostatecznie wartość portfela wynosi 2 028,45 zł, czyli ciągle pozostaje dodatnia. Oddaliśmy jednak całą premię gromadzoną od początku roku. Poniżej przedstawiam wyniki:
Jak widzicie, majowa strata zdecydowanie wyróżnia się na tle poprzednich miesięcy. Strategia posiada jednak otwarty spread na serii czerwcowej, który generuje premię. Oprócz tego chcę otworzyć kolejny spread, który sprawi, że czerwiec odrobi część strat poniesionych w maju.
Co prawda jeszcze kwietniowa seria nie została rozliczona, ale strategia jest praktycznie niezagrożona, więc możemy pozwolić sobie na podsumowanie tego miesiąca. Okazał się on wzrostowy i portfel powiększył się o 3,3%, czyli 73,25 zł. Z jednej strony jest to wynik niższy niż w poprzednich miesiącach i niektórzy mogą być rozczarowani, ale ja jestem z niego bardzo zadowolony, gdyż równie dobrze miesiąc mógł się zakończyć potężną stratą. Dlatego kciuki w górę, jest dobrze, chociaż maj będzie bardzo interesujący i z dużym prawdopodobieństwem stratny.
Na serii kwietniowej Grubego portfela wykonałem trzy transakcje. Pierwszą z nich było otwarcie call spreadu, drugą otwarcie put spreadu. W rezultacie posiadałem więc iron condora o cenach wykonania 2200/2250/2450/2500. Jak widzicie szerokość głównej części formacji to aż 200 punktów, a premia, którą za nią otrzymałem wynosiła ponad 145 zł. Okazało się to jednak niewystarczające, gdyż rynek zaczął silnie rosnąć, przez co zagrożony został mój call spread ustawiony powyżej indeksu. W dniu 8 kwietnia zdecydowałem się na dokonanie rolowania up&out, czyli w górę i na kolejną serię. Zamknąłem posiadany na serii kwietniowej spread 2450/2500 i otworzyłem nowy na serii majowej na cenach 2500/2550. Biorąc pod uwagę aktualne warunki rynkowe, nie udało się tego zrobić bezkosztowo. Oznacza to, że za nowy spread uzyskałem mniej niż musiałem zapłacić za zamknięcie pozycji zagrożonej.
Dużo pomogła mi tutaj druga noga kondora, czyli wystawiony put spread. Wygasa od daleko od rynku, dzięki czemu premia wygenerowana przez tę pozycję sprawiła, iż możliwe jest zamknięcie kwietnia w zysku.
Oto, jak prezentują się dokonywane przeze mnie transakcje na serii kwietniowej:
Piramidowanie strat jest zjawiskiem, którego nie chcemy w naszych portfelach, niezależnie od typu instrumentu, który wykorzystujemy. Piramidowanie oznacza, iż jeśli jesteśmy w stracie, zwiększamy posiadaną pozycję, żeby ruch w oczekiwanym przez nas kierunku szybciej te straty odrobił. Jeśli on nie następuje, dokładamy do pozycji jeszcze więcej kapitału. Ale jeśli proces powtarza się kilkukrotnie może trafić się tak, że zabraknie nam kapitału na dalsze powiększanie naszego zaangażowania. Wtedy okazuje się, że rynek przesuwa się jeszcze dalej, my tracimy wszystkie posiadane środki, a kiedy już zostajemy z niczym, następuje cofnięcie którego tak długo oczekiwaliśmy. Bad luck.
Opisany powyżej scenariusz jest skrajnością, która jednak przydarza się inwestorom. W swojej łagodniejszej postaci, jeśli inwestor posiada jednak trochę instynktu samozachowawczego, w pewnym momencie przestaje on piramidować pozycję, przyjmując ją na klatę. Ale wtedy strata bywa również zaawansowana, co powoduje uszczerbek w stanie naszego portfela.
Dla uproszczenia przykładu przyjmiemy, że strategie opcyjne dzielą się na dwa rodzaje:
Opcje charakteryzują się terminem wygasania. Nie ma więc możliwości „wiezienia straty”, jak to ma miejsce przy akcjach. Następuje moment rozliczenia pozycji i musimy stawić czoła jej rezultatom. Musimy odpowiedzieć sobie na pytanie, czy poniesioną na ostatniej serii stratę będziemy chcieli odrobić na kolejnej serii i czy zdecydujemy się na zwiększenie w tym celu pozycji. Omówię to poniżej na przykładach, ale ich zrozumienie ułatwi mój poprzedni wpis dotyczący rolowania posiadanych pozycji opcyjnych.
Rolowanie opcji jest bardzo popularną metodą przedłużania ważności naszej strategii przy jednoczesnym uzyskiwaniu dodatkowej premii. Oczywiście strategie opcyjne mogą zakładać kupowanie opcji, jak chociażby long strangle lub ich sprzedawanie, jak credit spready czy iron condory. W niniejszym wpisie omówię znaczenie rolowania opcji dla strategii zakładających zajmowanie krótkich pozycji w celu otrzymywania od rynku regularnej wypłaty związanej z upływem czasu. Przedłużanie ważności strategii przy opcjach kupionych sprawia, że ponosimy ciągły koszt. Wystąpienie oczekiwanego ruchu rynkowego może przyczynić się do pokrycia tego kosztu, ale jestem zdecydowanym zwolennikiem pieniędzy wpływających do mojego portfela niż z niego uciekających.
Rolowanie opcji jest praktyką wiążącą się z wieloma zagadnieniami, z których dużą część omówiłem już na łamach tego bloga. Wiemy, że opcje są instrumentami posiadającymi określony termin wygasania. W związku z tym, strategia pozostawiona sama sobie wygaśnie przynosząc nam zysk lub stratę. Jeśli chcemy ponownie zająć pozycję, musimy utworzyć strategię na nowo wykorzystując do tego którąś z kolejnych serii opcji.
Zastanawiałem się chwilę nad tym zagadnieniem i doszedłem do wniosku, że nie należy nazywać rolowaniem sytuacji, w której pozwalamy opcjom wygasnąć, a następnie otwieramy nową pozycję. Można nazywać to odnowieniem pozycji lub jej otwarciem na nowo, ale nie rolowaniem. Rolowanie ma miejsce w sytuacji, gdy aktualne opcje posiadają jeszcze jakiś czas do wygaśnięcia, niezależnie od tego, czy jest to tydzień, czy jeden dzień, a my decydujemy się na zamknięcie posiadanej pozycji i otwarcie jej na nowo, już na kolejnej serii. Co ważne, stosowana strategia również musi pozostać taka sama. Trudno byłoby nazywać rolowaniem sytuację, w której zamykamy iron condora, a w to miejsce otwieramy coś innego, np. short call. Są to dwie różne strategie, nie powiązane z systematycznym ich stosowaniem.